Hoe kun je beleggen in Afrika en Afrikaanse markten?

Afrika is een enorm continent, waarbij ieder land weer zijn eigen ontwikkelingen doormaakt. Dat betekent dat er op het gebied van beleggen ook een hoop kansen liggen. Maar hoe beleg je in Afrika? Welke opties heb je? En waar moet je op letten wanneer je wilt beleggen in Afrika? Dat lees je hier.

Waarom beleggen in Afrika?

Zoals gezegd is Afrika een ongekend groot continent. Het is groter dan de VS, China, en een groot deel van Europa bij elkaar. Dat betekent dat er genoeg mogelijkheden te ontdekken zijn op dit continent. Maar wat zijn nou de echte voordelen van beleggen in Afrika? Waarom zou je je portfolio moeten uitbreiden met Afrikaanse aandelen, fondsen of vastgoed?

• Afrika kent enorm veel groeipotentieel. Dit geldt voor de (financiële) markten, maar ook voor bijvoorbeeld vastgoed.
• De populatie van Afrika is betrekkelijk jong en groot. Met 1,2 miljard inwoners is het bijna even bevolkt als China.
• Afrika kent veel natuurlijk bronnen voor grondstoffen. Dat maakt ze interessant om in te beleggen.
• Afrika is op dit moment een onderontwikkelde plek. Maar juist vanuit die positie kunnen mooie dingen tot stand komen.
• Wil je ervoor zorgen dat derdewereldlanden in Afrika zich kunnen ontwikkelen? Dan moet er geld naartoe. Jij kunt daaraan bijdragen.
• In Afrika bevinden zich diverse economieën. Die gaan de komende jaren waarschijnlijk allemaal meer opkomen. Dat creëert kansen.

Gevaren en risico’s van beleggen in Afrika

Natuurlijk komt beleggen in Afrika niet geheel zonder risico’s. Net als met alle andere beurzen en aandelen, kan hier ook een hoop mis gaan. Maar in een plek als Afrika is dat iets anders dan bijvoorbeeld Nederland. Hier moet je in Afrika bijvoorbeeld goed op letten.

Overheden

In sommige Afrikaanse landen is de overheid nog niet zo goed geregeld. Er vindt dan vaak veel corruptie plaats, waardoor je het risico loopt om meer kosten te maken dan je had gehoopt. Omkoping en fraude kunnen daar vaker voorkomen dan in bijvoorbeeld Nederland. Daarnaast kan het ook zijn dat er helemaal geen beleid is gemaakt voor bepaalde beleggingen. Hoewel we in Nederland overal regels voor hebben, is dat in Afrika soms niet het geval.

Infrastructuur

Ga je beleggen in fysieke spullen? Wil je huizen (laten) bouwen, of op een andere manier investeren in beleggingen die afhankelijk zijn van de infrastructuur? Dan moet je er rekening mee houden dat het niet zo werkt als in Europa. Sommige dingen zijn gewoonweg niet altijd mogelijk in Afrika. Denk aan goede wegen, betrouwbaar internet en lokale specialisten die je hiermee kunnen helpen. Door die afhankelijkheid en het doorgaans ontbreken van een betrouwbare infrastructuur, is dit een belangrijke overweging.

Conflicten en politieke instabiliteit

Afrika is over het algemeen geen enorm onveilig continent. Maar het zou niet waar zijn als we zeggen dat het er geweldloos vertoeven is. Sommige gebieden zijn erg vaak de dupe van conflicten en politieke instabiliteit. Dat kan ook grote gevolgen hebben voor lokale of nationale beleggingen. Bekijk dus altijd hoe de geschiedenis van de regio is, als je ergens lokaal wilt beleggen.

Afrikaanse beurzen vanuit Nederland gebruiken

Afrika heeft verschillende beurzen. Op het moment van schrijven zijn het er 29, maar dit aantal kan de komende maanden of jaren weer iets veranderen, zeker met het oog op de opkomende markt. Deze 29 beurzen worden vertegenwoordigd door 38 landen. Vanuit Nederland is het mogelijk om te handelen op de Afrikaanse beurzen, maar je kan ook lokale traders zoeken. Of dit een betrouwbare keuze is, dat valt te betwijfelen.

Afrikaanse beurzen lastig te bereiken vanuit Nederland

Het is niet eenvoudig om alle beurzen in Afrika te bereiken. Dat komt omdat de aandelenmarkt in Afrika nog redelijk instabiel is. Zo is er in Ghana bijvoorbeeld vrijwel geen mogelijkheid om te beleggen voor Nederlanders, omdat de gehele aandelenbeurs is opgekocht door een groot pensioenfonds. Vanuit Nederland kom je daar dus moeilijk binnen.

Een uitzondering is de steeds groter groeiende Zuid-Afrikaanse beurs. Hier kun je soms wel op terecht vanuit Nederland, om aandelen direct te kopen. Maar er zijn andere manieren om toch exposure te krijgen tot de Afrikaanse beurzen. Dat is door het zoeken naar bijvoorbeeld ETF’s. Deze ETF’s worden vaak vanuit het buitenland opgezet, en volgen de Afrikaanse beurzen.

Makkelijkste optie: beleggen in ETF’s

Hieronder zie je bijvoorbeeld drie voorbeelden van Afrikaanse ETF’s staan. Zo is de iShares MSCI South Afrika gesitueerd in Ierland, waardoor je er iets makkelijker aandelen voor kunt aanschaffen. Hetzelfde geldt voor de Xtrackers MSCI Africa Top 50, die Luxemburg als vestigingsland heeft. Lyxor Pan Africa is ook gevestigd in Luxemburg.

Wil je beleggen in Afrikaanse aandelen, dan kan je dus bijvoorbeeld kiezen voor ETF’s, omdat deze de Afrikaanse aandelenmarkt spiegelen. Zo hoef je niet direct de aandelen te kopen bij Afrikaanse brokers.

ETF’s in Afrika

Binnen Afrika kun je voor een aantal ETF’s kiezen. Tenminste, degene waar je ook vanuit Nederland in kunt beleggen. Hieronder de meest populaire en belangrijkste ETF’s voor de Afrikaanse beurshandel.

iShares MSCI South Africa UCITS ETF USD (Acc)

De iShares MSCI South Africa is een ETF die alleen gericht is op Zuid-Afrika. Wanneer je niet wilt beleggen in Afrika als continent, dan kun je voor deze investering kiezen. Zuid-Afrika is één van de sterkste en meest stabiele economieën in Afrika, en daarom voor veel mensen een interessante optie.

Xtrackers MSCI Africa Top 50 Swap UCITS ETF 1C

De Xtrackers MSCI Africa Top 50 Swap UCITS ETF 1C is een tracker die de performance van 50 grote en middelgrote bedrijven in Afrika weergeeft. De balans wordt aan het einde van de dag opgemaakt in USD, aan de hand van het netto-totaalrendement.

Lyxor Pan Africa

De Lyxor Pan Africa ETF probeert de SGI Pan Africa Index EUR Net TR te volgen. Dat fonds is een samengestelde lijst van 30 Afrikaanse aandelen, of aandelen die Afrikaanse assets onderzoeken. De ETF valt onder diverse regio’s, waaronder Zuid-Afrika, Noord-Afrika (inclusief Marokko, Egypte) en Sub-Sahara gebieden, zonder Zuid-Afrika.

Emerging market ETF’s

Zoals in veel derdewereldlanden en ontwikkelingsgebieden, biedt ook Afrika meer dan genoeg Emerging Market ETF’s. Dat zijn trackers die gebonden zijn aan opkomende gebieden, waar soms enorme winsten op de behalen zijn. In Afrika kun je daarvoor het beste onderscheid maken tussen landen. Zuid-Afrika is bijvoorbeeld erg stabiel, die regelmatig grote winsten geeft. Maar toch zijn juist plekken als Kenia verrassend in sommige groeispurten.

Zo moet je niet vreemd opkijken als je ETF ineens 40% in waarde stijgt binnen een jaar. Wel is het opletten geblazen met Emerging Market ETF’s. Zo liet Nairobi eerder bijvoorbeeld een krimp van 16% zien. Dat is dan weer het risico van beleggen in deze ETF’s in Afrika.

Voorbeelden van emerging market ETF’s in Afrika zijn:

• Global X MSCI Nigeria ETF
• VanEck Vectors Egypt Index ETF

Afrikaanse Beleggingsfondsen

Afrika kent een aantal belangrijke beleggingsfondsen. Hieronder vijf voorbeelden van deze fondsen.

Charlemagne Magna Afrika

Het Charlemagne Magna Afrika beleggingsfonds is geen nieuw fonds, maar profiteer al gelangere tijd van de voordelen die de opkomende markt Afrika te bieden heeft. Het is een vrij breed fonds, met beleggingen in telecom, financiën, grondstoffen en consumentengoederen.

Robeco Afrika Fonds

Het Robeco Afrika Fonds heeft maar liefst 124 posities op de aandelenmarkt. Daarmee is het een zeer uitgebreid aandelenfonds in Afrika. Hiervan is maar liefst 44% small-caps. Dat zijn dus relatief kleine bedrijven in dit fonds.

Carnegie Afrikafond

Het Carnegie Afrikafond heeft een sterke hang naar grotere bedrijven. Zo is een flink percentage (ca. 59%) een large-cap, oftewel groot bedrijf. Dat in tegenstelling tot veel andere bedrijven in dit overzicht, die juist weer veel kleinere bedrijven onder de paraplu hebben vallen.

Julius Baer Africa Focus Fund

Het beleggingsfonds van Julius Baer lijkt voor buitenstaanders soms weinig met Afrika te maken te hebben, maar niets is minder waar. Dit beleggingsfonds richt zich vooral op de mijnbouw, en in het speciaal de kopermijnbouw. De reden dat mensen de link met Afrika niet leggen is omdat Julius Baer eigenaar is van First Quantum Minerals, dat niet Afrikaans is. Toch bezit dit bedrijf 80% van de belangen in de Kansanshi-mijn, de grootste kopermijn van Afrika. Julius Baer heeft voor veel investeerders een mooi rendement gehaald toen zowel First Quantum Minerals en vervolgens Acacia Mining een groeispurt doormaakten van meer dan 100%.

JPMorgan Funds Africa Equity

Het JPMorgan Funds Africa Equity fonds is een beleggingsfonds dat zich met name richt op grondstoffen, financiële dienstverlening en communicatiediensten binnen de telecom. Het fonds is al sinds 2008 actief en trekt vele investeerders en beleggers naar zich toe.

Beleggen in vastgoed in Afrika

Het is mogelijk om in vastgoed te beleggen in Afrika. Daar zitten vele voordelen aan, zoals de prijs, maar er zijn ook enkele nadelen. Bij vastgoed gaat het vaak namelijk om winst op de lange termijn. Juist dan lijkt het soms minder gunstig te zijn om in vastgoed te investeren. Waarom? Omdat je in dit geval investeert in een gebouw wat op bijvoorbeeld de Zuid-Afrikaanse Rand meebeweegt in waarde. De waarde van die munt zou weleens een stuk hoger kunnen worden, ten opzichte van de Euro. Investeer je voor de korte termijn, dan kun je valutaschommelingen wel zien aankomen. Maar zit je twintig jaar lang in een vastgoedfonds, dan is de vraag of je dat wel moet willen. Je kan in dit geval op twee manieren investeren in vastgoed in Afrika.

Fysiek

Bij een fysieke investering in Afrika kies je ervoor om een pand te kopen, of om er eentje te laten bouwen. Let in het geval van het laatste goed op de valkuilen bovenaan dit artikel. Hoewel het natuurlijk wel goed kan gaan met jouw project, is het managen van een land met een compleet andere infrastructuur een andere uitdaging dan in Nederland. Besef je daarom dat er wellicht onvoorziene situaties kunnen ontstaan. Houd ook lokaal beleid in de gaten. Sommige Afrikaanse landen kunnen mogelijk moeilijk doen als jij vastgoed als investeringsoptie ziet. Het beheren en eigenaar zijn van zulke panden kan dan mogelijk verboden worden.

Vastgoedfonds

Net als in Nederland zijn er ook in het buitenland vastgoedfondsen waarin belegd kan worden. Hier kan je over het algemeen iets sneller instappen en uitstappen dan bij een fysieke investering in een pand, waardoor je portefeuille iets meer liquide is. Je risico is hiermee iets kleiner, en ook kan de inleg een stuk lager zijn dan wanneer je fysiek in panden gaat beleggen.

Voorbeelden van grote Afrikaanse vastgoedfondsen zijn:

• Actis Africa Real Estate Fund
• Momentum Africa Real Estate Fund

Beleggen in grondstoffen

Vervolgens heeft Afrika ook nog twee hele belangrijke grondstoffen. We genieten niet alleen van heerlijke cacao en koffie, maar kunnen ook profiteren van het geweldige aroma van winst op de beurs. Koffie en cacao zijn over het algemeen redelijk stabiele aandelen, hoewel er in het verleden wel flinke fluctuaties hebben plaatsgevonden. Zo vloog de prijs van cacao in 2017 ineens met meer dan 50% omlaag, waardoor het één van de slechtste grondstoffen was om te investeren in 2016.

Maar sindsdien is de koer weer redelijk stabiel, en zie je de laatste jaren stijgingen en dalingen van rond de 10%. Prima dus om binnen enkele maanden flink wat rendement op te behalen. Hetzelfde geldt voor koffie. In deze grondstof werd de afgelopen decennia voor miljarden euro’s belegd, en ook geïnvesteerd door bedrijven, om de koffieproductie hoog te houden. Beide grondstoffen zijn dus al gelangere tijd te verhandelen, waardoor ze ook zeer populair zijn onder beleggers.

Risico’s bij grondstoffen

Risico’s bij deze grondstoffen zijn een krimpende vraag, maar ook overproductie. In 2016 was overproductie door goed weer mogelijk van grote invloed op de prijs van cacao. Samen met een verminderde vraag, had dit maar één resultaat kunnen hebben: een koersval.

het is overigens ook mogelijk om (gedeeltelijk) in goud te beleggen op de Afrikaanse beurs. Dat kan bijvoorbeeld met een goud ETF als Junior Gold Miners ETF. Hierin zitten 70 aandelen van bedrijven die iets met goud te maken hebben. Een deel van de aandelen komt van Afrikaans goud.

Aandelen van Afrikaanse bedrijven

Zoals eerder gezegd is Afrika een divers land. Dat kan ook niet anders, want het is werkelijk enorm. Dat betekent dat er ook veel verschillende investeringsmogelijkheden zijn. Daarbij kun je onder andere denken aan bedrijven die zich richten op commodities. Denk bijvoorbeeld ook aan goudmijnen, oliebedrijven, gasbedrijven, diamantbedrijven etc. Hieronder zie je nog meer opties die Afrika te bieden heeft, zowel direct als indirect.

Aandelen die profiteren van ontwikkeling in Afrikaanse landen

De wereld is meer ‘connected’ dan ooit tevoren. We halen overal grondstoffen vandaan, dus ook uit Afrika. Sterker nog, er zitten onaangeroerde oliereserves onder de grond van Afrikaanse landen, waar nog honderden miljarden euro’s aan te verdienen is. Het is dus niet zo gek dat buitenlandse en internationale bedrijven proberen een slaatje te slaan uit Afrika en de ontwikkeling van het continent.

Zo kan het vinden van een olieveld een enorme koersstijging betekenen voor oliemaatschappijen. Zo is olie in Libië als Afrikaans land goed voor 97% van de volledige export van het land, en 80% van het BNP. De voorraad daar wordt geschat op 48 miljard vaten. Stel je voor dat een oliemaatschappij nog eens zulke velden vindt in andere landen in Afrika? De aandelen zullen dan door het dak heen gaan op het moment dat de vraag naar olie hoog is.

Voorbeeld van aandelen die profiteren van ontwikkeling in de Afrikaanse landen is:

• Lyxor FTSE Coast Kuwait 40 ETF

Profiteren van Chinese investeringen in Afrika

China investeert geld over de hele wereld. Ook in Afrika timmert het land enorm aan de weg. Maar China heeft grotere plannen met het continent. Zo wil het bijvoorbeeld het Belt & Road project tot stand laten komen. Dit plan kwam in 2013 tot stand en moet in 2049 compleet zijn. Het is de bedoeling dat China beter verbonden wordt met landen in Afrika en ook Europa. Daarmee krijgt de ontwikkeling van Afrika waarschijnlijk een extra grote kickstart. Er is een bedrag mee gemoeid van zo’n 500 miljard en biedt voor grote investeerders een enorme kans voor de lange termijn.

Microkrediet in Afrika

Microkrediet in Afrika is erg populair. Dat komt omdat veel mensen zien dat Afrika er baat bij heeft als zij zelf op eigen benen kunnen staan. Je kunt wel geld geven en hopen dat er iets mee gebeurt, maar je kunt ook zorgen dat de bevolking zelf weet wat ze kunnen doen met de economie, en hoe ze die kunnen laten bloeien. Dat kan alleen door te investeren in kennis, opleiding en andere lokale initiatieven. Met microkrediet kun je ervoor zorgen dat het continent Afrika in een stroomversnelling komt op het gebied van duurzaamheid, voedselproductie of scholing. Zo kunnen lokale bewoner bijvoorbeeld een kleine boerderij starten met microkrediet, en vervolgens een eigen zuivel- en vleeswinkel beginnen.

Microkrediet niet meest lucratieve investering

Ben je op zoek naar een investering waar je sowieso veel rendement krijgt? Dan is microkrediet niet altijd de beste oplossing. Het gaat hier meer om een stukje liefdadigheid waar je ook nog wat geld voor terugkrijgt. Maar echte wonderen hoef je hier niet te verwachten. Het kan dus een mooie aanvulling zijn op de rest van je beleggingsportfolio.

Voorbeelden van micro krediet in Afrika:

• Stichting Kwasa
• Oikocredit Nederland
• Pure Africa
• ASN Bank

Afrika is een prachtig land om eens naartoe te reizen. Maar de beleggingen die je er kunt doen zijn soms even prachtig. Uiteraard moet je wel rekening houden met een (soms) verhoogd risico, maar uiteindelijk is het ook mooi om te zien dat een land in ontwikkeling komt door jouw geïnvesteerde geld.

Dit artikel is geschreven door Martijn Troch

Zelfstandig ondernemer bij Martijn Troch | Communicatie en Organisatie

LinkedIn