In deze blog nemen we je mee naar de farmaceutische industrie. Wat verstaan we precies onder de farmaceutische industrie, waar zoals bekend veel geld in omgaat? Wat zijn interessante farmaceutische aandelen of andere beleggingen in die sector en waarom zou je juist in deze industrie kunnen of moeten investeren? Ook kijken we natuurlijk naar ontwikkelingen in deze wereld, die voor veel potentiële beleggers erg interessant kunnen zijn. We bespreken een aantal bedrijven per farmaciesector (waarvan de aandelen zeker interessant kunnen zijn) en een paar beleggingsfondsen. Tot slot, en absoluut heel belangrijk om hiervan op de hoogte te zijn: wat zijn de risico’s van deze voor veel mensen nog onbekende beleggingsmarkt?
De farmaceutische industrie
Laten we eerst even uitleggen welk onderscheid we maken in de farmaceutische industrie, want het is niet de meest doorzichtige branche. Grofweg hebben we het over biotechnologie, over instrumenten en diensten die in die branche worden gebruikt en over diergeneesmiddelen. Het is als belegger goed om te weten of je nu met een farmaceutisch bedrijf te maken hebt of met een biotechnologisch bedrijf.
Farmaceutische ondernemingen zijn meestal groot en heel divers. Ze richten zich op het ontwikkelen, produceren en distribueren van geneesmiddelen. Bedrijven in de biotechnologie zijn meestal wat kleiner en richten zich op een hele specifieke markt. Investeren in biotechnologie kan enerzijds meer winst opleveren, maar is ook een stuk riskanter. Het gaat namelijk vaak om middelen die nog niet eens op de markt zijn.
Waarom investeren in farmaceutische aandelen?
Investeren in farmaceutische bedrijven is hot vanwege een hele begrijpelijke reden: de ontwikkeling van een vaccin. Terwijl talrijke industrieën het moeilijk hebben, wil niemand de farmaceutische beleggingsboot missen. In 2020 was het opvallend hoeveel branches rood kleurden in de wekelijkse cijfers van het Financieele Dagblad, terwijl de farmacie mooi groen bleef oplichten. Maar is de ontwikkeling van een Corona-vaccin de enige reden?
Farmaceutische industrie als veilige haven
Nee, de farmaceutische sector blijkt altijd een soort veilige (soms tijdelijke) haven in crisistijd. De verklaring daarvoor is minder ingewikkeld dan je denkt. Geneesmiddelenfabrikanten ondervinden weinig hinder van een crisis. Er wordt immers gewoon behandeld (waarbij sommige behandelingen wel worden uitgesteld), er wordt genezen en dus worden er ook geneesmiddelen toegediend. Maar belangrijker nog: de omzet van geneesmiddelen is bijna altijd stabiel, omdat geneesmiddelen voor een groot deel onder een ziektekostenverzekering vallen en mensen dus niet kritisch naar hun uitgaven daarvoor hoeven te kijken. En door de toenemende vergrijzing (we worden gemiddeld genomen steeds ouder) is er ook toenemende vraag naar medicijnen. Kortom: de farmaceutische industrie is anticyclisch, een groeimarkt en dus uitermate betrouwbaar.
Farmaceutische indexfondsen
We gaan verder met farmaceutische indexfondsen. Natuurlijk kan je ook in farmaceutische aandelen beleggen, die bespreken wel later nog. Feit is wel dat je meer risico neemt als je in een individueel bedrijf belegt. Presteert een bedrijf goed, dan profiteer jij ten volle als de koers van hun aandelen stijgt. Komt het bedrijf in wat zwaarder weer, dan merk jij dat ook net zo hard in koersdaling van jouw aandeel. Bij beleggingsfondsen beleg je in een fonds met daarin veel verschillende aandelen, in dit geval farmaceutische aandelen.
De samenstellers van zo’n fonds zorgen voor een goede mix van die risicovolle ondernemingen, en andere bedrijven die zich wat meer gestaag ontwikkelen op de markt. De koers zal dus minder hard stijgen in een periode van hoogconjunctuur, maar ook minder snel dalen in geval van een terugval of zelfs crisis. Wil je dat hogere risico aan, dan zijn aandelen een prima keuze. Wil je liever geen forse daling (en dus ook veel minder kans op een forse stijging): kies dan de relatieve veiligheid van een beleggingsfonds.
SPDR S&P Pharmaceuticals ETF
Dit is een voorbeeld van zo´n beleggingsfonds. Dit Amerikaanse farmaceutische beleggingsfonds bestaat uit de aandelen van 43 Amerikaanse bedrijven, waaronder Pfizer. Het gaat daarbij om zowel grote, middelgrote als kleinere ondernemingen in de farmawereld. Dit is dus die risicospreiding waar we het eerder over hadden. Deze 43 bedrijven zijn bijna allemaal voor tussen de 2% en 3% vertegenwoordigd in de SPDR S&P Pharmaceuticals ETF. Stijgt één van hen fors in waarde: je merkt het nauwelijks in de beurskoers. Heeft één van hen juist een forse koersdaling: idem dito. Kortom: de invloed per farmaceutisch bedrijf is een stuk kleiner dan wanneer je alleen aandelen in precies die onderneming zou hebben.
Verhandel SDPR S&P Pharmaceuticals op DEGIRO »
T. Rowe Price Health Sciences Fund
De T. Rowe Price Group is een vermogensbeheermaatschappij, met een groot aanbod aan beleggingsfondsen. Het T. Rowe Price Health Sciences Fund is een fonds met grote deelnames in de gezondheidssector, we hebben het over miljarden aan USD. Het fonds presteert al jarenlang erg goed. Morningstar Investment Research gaf het niet zomaar een rating van vijf sterren. Ongeveer één derde deel van de portefeuille zit in Amerikaanse aandelen, ook ongeveer één derde in het Midden-Oosten, de rest in Azië en Europa. De gezondheidszorg is dus goed vertegenwoordigd, net als technologie. Na de dip van maart 2020 klimt het fonds weer sterk in waarde.
Verhandel T. Rowe Price Health Sciences Fund op DEGIRO »
Aandelen in wereld veranderende ontwikkelingen
We hebben het dus over ontwikkelingen en uitvindingen die wereldwijd grote invloed hebben. Degene die als eerste dat langverwachte medicijn op de markt brengt, laat voorlopig al zijn concurrenten achter zich. Iedereen die er op zat te wachten, wil immers dat felbegeerde medicijn snel in huis hebben.
Het behoeft geen verdere uitleg dat het gaat om bestellingen in zeer grote hoeveelheden, over de hele wereld. Feit is wel dat het medicijn niet alleen goed moet werken, maar ook dat er geen niet eerder bekende bijwerkingen mogen ontstaan én dat het snel in die gewenste grote hoeveelheden leverbaar is. En we merken inmiddels dat dat laatste al volop speelt. Want als de concurrent in de tussentijd alsnog met een zeer goed alternatief komt en wél kan leveren, zullen de (grote!) klanten snel overstappen. Bedenk ook dat er tegenover die potentiële enorme omzet ook maanden of zelfs jaren van onderzoek en ontwikkeling aan vooraf is gegaan. Dit gebeurt vaak in zeer grote teams met goed betaalde onderzoekers, dus de ontwikkelingskosten zijn ook enorm hoog.
Genetische technologie
Een belangrijke tak binnen de farmaceutische industrie is de genetische technologie, afgekort ook wel gentechnologie genoemd. We kunnen dit zien als biotechnologie in zijn moderne vorm, waarbij er direct een aanpassing wordt gemaakt in het DNA van een bepaald organisme. Dit is een groot verschil met de klassieke vorm, waarin er bijvoorbeeld wordt gekruist.
CRISPR
Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeats, afgekort CRISPR, is zo´n product in de biotechnologie. CRISPR Therapeutics is een in Zwitserland gevestigd bedrijf dat zich hiermee bezig houdt. In 2019 haalde het een omzet van bijna 300 miljoen Amerikaanse Dollars, wat leidde tot een nettoresultaat van bijna 70 miljoen USD. CRISPR Therapeutics realiseerde dit met een personeelsbestand van net iets meer dan 300 mensen. Het bedrijf bestaat pas sinds 2013. Eén van de oprichters is Emmanuele Charpentier die in 2020 de Nobelprijs voor scheikunde won. Die kreeg ze voor haar bijdrage in een werkgroep die als eerste wetenschappelijk documenteerde over het ontwikkelen en gebruiken van genbewerking volgens CRISPR. Kortgezegd komt het er op neer dat DNA kan worden gewijzigd, waardoor mogelijke ziektes kunnen worden uitgesloten. Je begrijpt dat dit een ontdekking is die grote bewondering heeft gewekt in de wereld van de farmacie. CRISPR Therapeutics zorgt voor de commerciële toepassing en het verder en dieper onderzoek doen. Sinds 2016 staat het Zwitserse bedrijf genoteerd aan de NASDAQ. De koers van CRISPR Therapeutics is vooral tussen maart en augustus 2020 en daarna weer sinds oktober 2020 enorm gestegen.
Koop en verhandel CRISPR op DEGIRO »
Monsanto
Monsanto is een Amerikaanse multinational, dat o.a. landbouwproducten zoals pesticiden op de markt brengt. Het is bijvoorbeeld bekend van zijn genetisch gemanipuleerde zaden. Monsanto bestaat al sinds 1901 en heeft ruim 20.000 medewerkers op de loonlijst. In 2018 maakte Monsanto de overname door Bayer bekend. Hiervan profiteerde o.a. BASF, omdat Bayer en Monsanto door de Europese autoriteiten werden gedwongen om voor miljarden euro’s aan onderzoeksfaciliteiten en andere activiteiten af te stoten.
Koop en verhandel Monsanto op DEGIRO »
Biotechnologie
Weer een heel andere tak van sport in de farmaceutische wereld is de biotechnologie. Dit kunnen we zien als het technologisch toepassen van kennis op het gebied van biologie. Je kunt hierbij denken aan de veredeling van planten, het fokken van dieren en het werken met bacteriën en schimmels. Toepassingen vinden in ons dagelijks leven bijvoorbeeld terug in de bereiding van kaas , het brouwen van bier en het kweken van de vissoort tilapia die drie keer meer weegt dan de normale variant. Dat laatste is bijvoorbeeld heel goed nieuws voor de voedselproductie in derdewereldlanden.
Amgen
Amgen is met voorsprong het grootste bedrijf ter wereld (in onafhankelijke vorm) op het gebied van biotechnologie. Het hoofdkantoor zetelt in Californië. Amgen heeft 23.000 mensen in dienst, die er gezamenlijk voor zorgen dat 75% van de omzet in de Verenigde Staten zelf wordt gerealiseerd. Jaarlijks besteedt Amgen circa vier miljard euro aan onderzoek en ontwikkeling. Voor bepaalde producten wordt er samengewerkt met bedrijven als Pfizer, dat dadelijk nog aan bod komt. Sinds 1983 staan de aandelen Amgen genoteerd aan de NASDAQ en sinds september van het afgelopen jaar zijn ze ook opgenomen in de Dow Jones Industrial Average index.
Koop en verhandel Amgen op DEGIRO »
Novo Nordisk
Natuurlijk zijn er ook grote Europese bedrijven actief in de biotechnologie. Novo Nordisk uit Denemarken is daarvan het grootste. In Alphen aan den Rijn is een Nederlandse vestiging te vinden. Ruim 27.000 mensen werken er voor Novo Nordisk, verspreid over maar liefst 81 landen. Novo Nordisk heeft zelfs klanten in 179 landen. Het richt zich voornamelijk op producten die diabetes behandelen en bestrijden. Aandelen van Novo Nordisk staan genoteerd aan de beurzen van zowel Kopenhagen als Londen.
Koop en verhandel Novo Nordisk op DEGIRO »
Galapagos
Galapagos is een Belgisch-Nederlands onderzoeksbedrijf in de farmacie. Het houdt zich bezig met het ontwikkelen van medicijnen tegen o.a. de ziekte van Crohn, artritis, psoriasis en taaislijmziekte. Galapagos heette voorheen Galapagos Genomics en bestaat sinds 1999. De statutaire hoofdzetel is in Mechelen, daarnaast heeft het vestigingen in Leiden, en in Romainville (Frankrijk). Daarnaast heeft Galapagos nog een servicebedrijf in Kroatië: Fidelta. Galapagos staat genoteerd aan zowel Euronext als de NASDAQ.
Koop en verhandel Galapagos op DEGIRO »
Nanotech
Nanotech is weer een heel ander vakgebied binnen de farmacie. Nanotechnologie, zoals het voluit heet, houdt zich bezig met deeltjes die niet groter zijn dan een nanometer. Voor jouw beleving: een nanometer is één miljardste deel van een meter. En binnen dit vakgebied wordt dus met deze ultrakleine deeltjes gewerkt. Nanotech toepassingen komen terug in bijvoorbeeld verf en vernis, zonnebrandcrème, kleding, cosmetica, huishoudapparatuur en desinfectiemiddelen. Tot slot maakt nanotech het ook nog eens mogelijk dat we zoveel data kunnen opslaan in onze computers. Kortom: nanotechnologie heeft invloed op alles waar jij en ik dagelijks meermalen mee te maken hebben.
ASML
In de Nanotech kunnen we uiteraard niet om het Nederlandse ASML heen, dat ooit ontstond uit een samenwerking (in de vorm van een joint venture) tussen ASM International en Philips. ASML is de grootste leverancier van machines voor het maken van halfgeleiders. ASML heeft zijn hoofdkantoor (en een bedrijvencomplex) in Veldhoven. Daarnaast heeft het in veertien landen zestig servicepunten om klanten te bedienen. ASML heeft wereldwijd ruim 26.000 mensen in dienst. Sinds 1995 is het bedrijf beursgenoteerd, we vinden de aandelen terug in zowel de AEX als de NASDAQ.
Koop en verhandel ASML op DEGIRO »
Organon
Wellicht wist je het niet, maar Organon is van oorsprong een Nederlands bedrijf, met zijn hoofdkantoor in Oss. Organon bestaat al sinds 1887. In 2007 werd het overgenomen door het Amerikaanse bedrijf Shering-Plough, dat na een fusie in 2009 Merck Sharp & Dohme (MSD) heet. Organon maakte o.a. naam met één van ‘s werelds eerste anticonceptiepillen, Lyndiol. Maar ook Remeron, een antidepressivum, Puregon (een product dat wordt gebruikt bij IVF) en het bekende spiraaltje komen uit de Organon-organisatie. Het bedrijf houdt zich echter ook op grote schaal bezig met toepassingen om diagnoses te bepalen met DNA-chips.
Koop en verhandel Organon op DEGIRO »
DSM
Het zal je nu duidelijk zijn: Nederland heeft een flinke vinger in de mondiale nanopap. Ook DSM, tot 1989 nog eigendom van de Nederlandse staat, is erg actief op onderzoeks- en ontwikkelingsgebied op het terrein van nanotechnologie. Na flink wat verschuivingen richt DSM zich op dit moment vooral op toepassingen in voedingsmiddelen, de auto-industrie, verf, producten voor de bouw en de gezondheidsbranche.
Koop en verhandel DSM op DEGIRO »
Aandelen in medicijnen
Als we het hebben over medicijn bedrijven en aandelen, dan denk je op dit moment natuurlijk het eerst aan medicijnen tegen het Corona-virus. De hele wereld heeft vol spanning (en ongeduld!) gewacht op hét medicijn. Het juiste medicijn kan honderden, duizenden levens sparen en het meervoud aan zieken voorkomen. Het kan er voor zorgen dat ziekenhuizen eindelijk wat leger raken en medewerkers in de zorg eindelijk eens een adempauze kunnen nemen en aan zichzelf kunnen denken. Hoe eerder dat medicijn tegen Corona er is, des te beter. Maar: veel mensen zijn ook bang voor bijwerkingen. Is het wel voldoende getest? Je begrijpt: de druk is enorm. Waarschijnlijk heeft er nooit eerder in de geschiedenis zo’n verwachtingsvolle druk gestaan op de farmaceutische wereld.
Pfizer
En dan komen we natuurlijk al snel uit bij Pfizer, één van de allergrootste farmaciebedrijven ter wereld. De hoofdvestiging is in New York. Pfizer is actief over de hele wereld, en verkoopt haar producten in maar liefst 125 landen. De helft van haar omzet behaalt Pfizer echter nog steeds in het thuisland, de Verenigde Staten dus. Er werken zo’n 90.000 mensen bij deze farmaciegigant. Het geeft jaarlijks miljarden dollars uit aan onderzoek en aan de ontwikkeling van nieuwe producten. Pfizer is ook bekend als producent van Viagra, dat erectieverstevigend werkt. Pfizer maakt echter ook vele andere medicijnen, waarvan Lipitor wereldwijd de hoogste omzet behaalt. Lipitor is hét medicijn voor patiënten met een hoog cholesterol. Om aan te geven hoe groot de invloed van de farmaceutische industrie op dit moment is: toen Pfizer in november een 90% effectiviteit van zijn vaccin tegen Corona bekend maakte, schoot de Dow Jones zo’n 2.000 punten omhoog.
Koop en verhandel Pfizer op DEGIRO »
Pharming
Pharming is een Nederlands farmaciebedrijf waarvan de aandelen erg in trek zijn. Pharming ontwikkelt onder meer innovatieve medicijnen. Het richt zich o.a. op zeer zeldzame en/of tot nu toe moeilijk te behandelen ziektes. Ruconest is zo´n medicijn, dat uit de hoge hoed van Pharming tevoorschijn is gekomen. Het is bedoeld ter bestrijding van HAE, een zeer weinig voorkomende en erfelijk bepaalde aandoening, waarbij de patiënt plotselinge, zeer pijnlijke zwellingen krijgt. Vanaf eind 2020 richt Pharming zich vooral op het ontwikkelen van medicijnen tegen nierfalen, zwangerschapsvergiftiging. Als die er eenmaal zijn, en net als Ruconest worden goedgekeurd door de FDA (de Amerikaanse Food and Drug Administration), dan zullen omzet en resultaten verder stijgen.
Koop en verhandel Pharming op DEGIRO »
Bayer
Uiteraard kunnen we ook niet om Bayer heen. De Duitse farmaciereus bestaat uit drie divisies. Pharmaceuticals zorgt voor ruim 40% van de totale omzet. Het bedrijf werd opgericht in 1863. In 1899 kreeg Bayer bekendheid over de hele wereld door het op de markt brengen van aspirine, dat ook nu nog erg veel wordt gebruikt. Eind 2020 maakte Bayer bekend dat het AskBio overneemt, een Amerikaans bedrijf dat zich bezig houdt met het ontwikkelen van gentherapie voor ziektes als Parkinson en hartfalen. Bayer wil deze activiteiten onderbrengen in een aparte, nieuwe divisie voor deze activiteiten.
Koop en verhandel Bayer op DEGIRO »
Risico’s van beleggen in farmaceutische aandelen
Tot zover alle informatie over aandelen en beleggingsfondsen in de farmaceutische wereld en het bespreken van een aantal daarvan. We komen nu op een altijd belangrijk onderwerp, voor elke branche, zeker als je daar totaal nog niet bekend in bent. Wat zijn de risico’s van beleggingen in de branche van medicijnen en nieuwe ontwikkelingen op farmaceutisch gebied?
Niet alle uitvindingen worden een succes
Investeren in nieuwe technologie, in nieuwe uitvindingen, in prototypes en in nieuwe medicijnen klinkt erg interessant (en dat is het ook). Slaat de nieuwe technologie aan, wordt die inventieve nieuwe oplossing een succes, doorstaat het prototype alle tests en slaan de nieuwe medicamenten heel goed aan? Dan ben jij spekkoper, je zit op de eerste rij met die forse waardestijging van jouw aandeel of beleggingsfonds in de farmacie. Dit is waar je het voor doet, zeker als speculerende belegger. Maar wat nou als er minder interesse blijkt te zijn voor juist dit stukje nieuwe technologie? Niet elke uitvinding wordt een succes. Soms blijkt een prototype een flop, waarin nog veel in moet worden geïnvesteerd. En als een nieuw medicijn het heel goed doet, maar de vraag totaal niet aan kan, dan wordt er naar alternatieven gezocht. Het is niet allemaal goud wat er blinkt in de farmacie, wees je daar van bewust. Anders zou iedereen wel voornamelijk in deze sector investeren en beleggen.
De invloed van regeringen: beperkingen en regulering
Nog meer dan veel andere branches hebben fabrikanten van geneesmiddelen te maken met diverse wetten en allerlei regelgeving. Niet zo vreemd natuurlijk: we hebben het hier over directe invloed op de volksgezondheid. Het gaat niet alleen over nationale wetgeving, maar ook Europese en internationale regels. Dit geldt overigens niet alleen voor de fabrikanten, maar ook voor distributeurs, apothekers en behandelaars. Kort gezegd: voor alle handelingen met farmaceutische producten zijn strikte vergunningen (of een ontheffing) nodig. Vaak hebben farmaceutische bedrijven dan ook juristen in dienst die zijn gespecialiseerd in farmaceutisch recht of ze huren die expertise in. Feit is namelijk dat al die wet- en regelgeving bijzonder dwingend is: er is nagenoeg geen ruimte voor afwijkende afspraken, hoe klein ook. Van de ene kant hebben farmaceutische bedrijven dus veel macht, omdat de volksgezondheid vaak enorm afhankelijk is van hun producten. Van de andere kant hebben nationale regeringen en internationale overheden ook veel macht. Met hun strikte regelgeving zouden ze in principe zelfs bedrijven kunnen uitsluiten van deze zeer aantrekkelijke markt.
De concurrentie ligt op de loer
Terwijl jij belegt in dat ene aandeel of in dat gemêleerde beleggingsfonds, zijn concurrenten bezig met eenzelfde soort medicijn of farmaceutisch product. Je hebt voor dat aandeel of fonds gekozen op basis van jouw kennis en wat je er online in verschillende bronnen over gelezen hebt. Waarschijnlijk (en dat raden we echt aan) heb je de koersontwikkeling en commentaren een tijdje gevolgd. Op het moment dat je je transactie plaatste, stond je daar uiteraard volledig achter. Maar dat bedrijf is niet het enige dat met dat nieuwe medicijn bezig is. Concurrenten staan juist in die branche nooit stil. Je vertrouwt erop dat ‘jouw bedrijf’ met de doorbraak komt, hét medicijn op de markt brengt. Maar de kans is ook aanwezig dat één van de concurrenten eerder die doorbraak forceert. Daarom is juist ook in deze branche een beleggingsfonds een uitstekende, en wat meer veilige keuze.
Slechte onderhandelingen over prijzen van medicijnen
Medicijnen hebben hun prijs, in veel gevallen een te hoge prijs. Farmaceutische fabrikanten hebben de touwtjes in handen door hun monopoliepositie. Voor sommige medicijnen zijn er uiteraard alternatieven maar, je raadt het al, ook die zijn niet bepaald goedkoop. In Nederland kennen we het Zorginstituut, dat de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport adviseert over de vergoeding van geneesmiddelen. Daarbij wordt gekeken naar de kosten van een geneesmiddel en naar wat het een patiënt oplevert. Naarmate een medicijn een ernstig zieke patiënt meer oplevert, mag de prijs dan ook wat hoger zijn. Daarbij is er uiteraard wel een grens. Wanneer die grens (€ 80.000 per persoon, per levensjaar in goede gezondheid) wordt overschreden, dan kan het Zorginstituut de minister negatief adviseren. Gevolg daarvan is dat er onderhandelingen volgen tussen het ministerie en de betreffende fabrikant. Het resultaat daarvan is geheim. Vanuit het ministerie wordt er regelmatig gecommuniceerd dat er minder wordt uitgegeven aan medicijnen dan wanneer de originele prijs van de producent overeind was gebleven. Experts beweren echter dat de overeengekomen prijzen nog steeds te hoog zijn. Met een grote besparing zouden er nota bene meer (in dit geval) zieke Nederlanders geholpen kunnen worden. Anders gezegd: het lijkt er op dat er niet goed genoeg (lees: slecht) wordt onderhandeld over de prijzen van medicamenten.
Aansprakelijkheid
We hadden het al over bijwerkingen. We kennen allemaal de praktijkvoorbeelden die de nationale en internationale pers hebben gehaald en de rechtszaken die volgden. Mensen die bepaalde medicijnen gebruikten, kregen (naar veel later bleek) schadelijke bijwerkingen, die bijvoorbeeld leidden tot onvruchtbaarheid. Bedrijven in de farmacie kunnen heel veel geld verdienen met hun medicijnen en andere producten. Maar als er iets mis blijkt te zijn met hun fabricaat, kan dat leidden tot miljardenclaims, simpelweg omdat het bijna altijd gaat over ernstige gevolgen en grote groepen mensen.